نبود تناسب بین درآمد و هزینه در اردبیل
مطالعات میدانی در سال ۱۳۹۳ نشان می‌دهد جمع کل هزینه ناخالص اردبیلی ها به طور میانگین ۲۴۷ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۲۷۳ ریال بوده است که ز این میزان ۳۳.۶ درصد را به خوراکی و آشامیدنی، ۲۲.۴ درصد را به مسکن، آب، برق، گاز و سایر منابع انرژی، ۶.۳ درصد را به پوشاک و کفش، ۵.۶ درصد را به بهداشت و درمان و ۹.۴ درصد را به حمل‌ونقل هزینه می‌کنند.
ساوالان خبر: بهمن و اسفند ماه دو ماه پایانی سال بود که بسیاری از بازاریان اردبیلی امیدوار بودند بتوانند به درآمدزایی مطلوب در آن دست یابند تا حداقل مافات یک سال رکود بازار را در ماه‌های پایانی جبران کنند.
به گزارش مهر، خیلی‌ها به این خیال خوش اجناس مغازه را حتی شده با قرض کردن از دیگری افزایش دادند و منتظر ماندند تا در مغازه به صدا درآید و مشتری با جیب پر از پول وارد مغازه شود.
ناکامی این انتظار در بهمن‌ماه به اسفند ماه گره خورد و در وضعیتی که شمارش معکوس روزهای پایانی سال آغاز شده نه تنها انتظارات بازاریان برآورده نشده بلکه از سوی دیگر شهروندان اردبیلی نیز چندان دلخوش به وضعیت بازار نیستند. دیگر آن شلوغی بازار عید دیده نمی‌شود و اغلب شهروندان با دست‌های خالی در پاساژها پرسه می‌زنند.
رکود بازار اردبیل در وضعیتی است که مغازه‌های کالای لوکس و تجملات بیش‌ازپیش در بخش‌های مختلف شهر رشد داشته و دل بیننده را پر از حسرت می‌سازند.
دستاورد چنین دوگانه تعارضی موجب شده نه مشتری و نه فروشنده راضی نباشند و تأثیرات رکود در بخش‌های مختلف زندگی شهروندان اردبیلی به عینه مشاهده شود.
نبود تناسب بین درآمد و هزینه در اردبیل
بر اساس مطالعات بانک مرکزی از میزان هزینه‌های خالص خانوار استان‌های کشور و همچنین درآمدهای خالص خانوارها مشاهده می‌شود، تناسبی بین درآمد و هزینه خانوار اردبیلی وجود ندارد و میزان هزینه برای تأمین مایحتاج ضروری زندگی به‌مراتب بیشتر از متوسط درآمد است.
مطالعات میدانی بانک مرکزی بر روی متوسط هزینه ناخالص سالانه یک خانوار به تفکیک گروه‌های مختلف هزینه در استان اردبیل در سال ۱۳۹۳ نشان می‌دهد جمع کل هزینه ناخالص به طور میانگین ۲۴۷ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۲۷۳ ریال است.
اردبیلی‌ها از این میزان ۳۳.۶ درصد را به خوراکی و آشامیدنی، ۲۲.۴ درصد را به مسکن، آب، برق، گاز و سایر منابع انرژی، ۶.۳ درصد را به پوشاک و کفش، ۵.۶ درصد را به بهداشت و درمان و ۹.۴ درصد را به حمل‌ونقل هزینه می‌کنند.
ترکیب هزینه‌ها نشان می‌دهد کمترین میزان هزینه برای تفریحات صرف شده و شامل رستوران و هتل، هزینه تفریحی و فرهنگی، تحصیل، دخانیات و ارتباطات است.
این شکل از هزینه کرد نشان می‌دهد بیشترین مصرف درآمد به تأمین نیازهای ضروری خانوار اختصاص می‌یابد و درواقع خانواده اردبیلی در اولین فرصت بعد از کسب درآمد نیازهای اولیه خود را تأمین و در صورت باقی ماندن به سایر حوزه‌ها از جمله تفریح و تحصیل اختصاص می‌دهد.
به غیر از موارد ذکر شده هزینه‌ها به بخش‌های لوازم و اثاث، کالاها و خدمات و خدمات متفرقه نیز اختصاص می‌یابد.
سوی دیگر ماجرا تکان دهنده است و این سؤال را ایجاد می‌کند که تعداد قابل‌توجهی از خانواده‌های اردبیلی کسری درآمد خود را برای تأمین هزینه‌های ذکر شده چگونه تأمین می‌کند؟
بانک مرکزی می‌گوید متوسط درآمد ناخالص سالانه یک خانوار به تفکیک گروه‌های مختلف در سال گذشته برای استان اردبیل شامل ۲۲۹ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۸۳۹ ریال درآمد پولی و غیر پولی ناخالص است.
۷۹.۵ درصد از این درآمد شامل درآمد پولی ناخالص به نرخ ۱۸۲ میلیون و ۳۲۱ هزار و ۷۱۱ ریال است که شامل کسب درآمد از محل بخش دولتی و عمومی، بخش خصوصی، تعاون، مشاغل آزاد کشاورزی، مشاغل آزاد غیر کشاورزی، درآمدهای متفرقه و درآمد حاصل از فروش کالاهای دست دوم است.
درآمد غیر پولی نیز که رقم بسیار جزئی را شامل می‌شود شامل ارزش اجاری مسکن شخصی و سایر درآمدها است که به تعبیر بانک مرکزی بخش سایر شامل برآورد ارزش اجاری مسکن در برابر خدمت رایگان و کالاها و خدمات در برابر مزد و حقوق، رایگان (نه از خانوار دیگر)، تولید برای مصرف در خانه از محل کسب کشاورزی و غیر کشاورزی است.
مقایسه این دو رقم به‌وضوح نشان می‌دهد که درآمد هزینه در اردبیل همخوانی ندارد و خود از عوامل اصلی رکود حاکم بر بازار است.
لازم به ذکر است که قیمت کالاها هم به نسبت سال گذشته در اردبیل با افزایش همراه است و حتی افزایش حقوق کارکنان دولتی و افزایش نسبی درآمد سایر بخش‌ها همچنان نتوانسته این عدم تعادل نگران‌کننده را به سامان برساند.
یکی از فروشندگان کالاهای صوتی تصویری به خبرنگار مهر گفت: در چند ماه گذشته فروشمان به حدی بوده که با هزینه‌های مغازه سربه‌سر بوده و هیچ سودی نداشتیم.
رامین ناصری تصریح کرد: مردم می‌آیند، قیمت می‌پرسند و می‌روند. بطوریکه اغلب می‌بینیم مشتری جنس را پسندیده اما نسبت به قیمت ایراد می‌گیرد.
یارانه عامل خوشحالی قشر متوسط
شهروند اردبیلی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه قیمت‌ها در بازار با افزایش تجملات افزایش دارد تأکید کرد: وقتی ظرف شیشه‌ای برای دکور منزل یک‌میلیون تومان قیمت خورده و وقتی یک دست مبل مناسب نزدیک ۱۰ میلیون تومان قیمت دارد، خودتان مقایسه کنید ببینید چند خانواده می‌توانند این اجناس را تهیه کنند.
نسیم خداپناه معتقد است به حدی قیمت‌ها در بازار بالا است که اولویت اول هر خانواده تأمین غذا، پوشاک و مسکن است. بطوریکه اگر جنس ارزان هم بخری عمر کمتری دارد.
وی افزود: به همین دلیل هیچ شهروند اردبیلی تمایل ندارد یارانه دولتی وی قطع شود و تعداد کثیری از شهروندان یارانه را برای تأمین مایحتاج اولیه نیاز دارند.
به گفته این شهروند بسیاری از مردم از روزها قبل منتظر دریافت یارانه هستند تا به یکی از مصارف واجب زندگی هزینه کنند.
شهروند دیگری معتقد است کمبود درآمد موجب شده مردم به یارانه نیاز داشته باشند و حتی برخی برای تأمین غذا و پوشاک روی آن حساب باز کنند.
عظیم رسول زاده با بیان اینکه اگر قیمت‌ها پایین بود به‌مراتب فشار اقتصادی کاهش می‌یافت، تأکید کرد: تنها در چنین شرایطی یارانه به چشم نمی‌آید.
وی نگاه برخی مدیران که معتقدند یارانه یک هزینه است و باید به تدریج خانوارهای پردرآمد حذف شوند را نگاه سطحی دانست و افزود: به جای حذف یارانه دولت بیاید قیمت‌ها را کاهش دهد و اشتغال را بهتر کند تا مردم اصلاً نیازی به یارانه نداشته باشند.
بروز آسیب‌های اجتماعی در سایه جیب خالی
درعین‌حال نبود تناسب بین درآمد و هزینه نه تنها وابستگی به حمایت‌های حداقلی از جمله یارانه را به دنبال داشته بلکه خود زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی شده که برای رفع آن نهادهای دولتی هزینه‌های میلیاردی صرف می‌کنند.
رئیس شورای اسلامی شهر اردبیل بارها به رکود پروژه‌های شهرداری اردبیل تأکید کرده و دلیل اصلی آن را کاهش درآمد مردم اردبیل و در ادامه کاهش پروانه‌های ساخت‌وساز عنوان کرده است.
بطوریکه ذکی اله خوشبخت از جمله علل افزایش دست‌فروشی در اردبیل را رکود اقتصادی دانست و افزود: کاهش پروانه‌های ساخت‌وساز موجب شده شهرداری با مشکلات عدیده مواجه شود.
اظهارات خوشبخت به‌واقع ملموس است. در طی سال‌های اخیر نه تنها چهره شهر تغییر چندانی به خود ندیده بلکه اغلب پروژه‌های عمرانی دچار توقف و کسالت تأمین بودجه است.
ضعف منزلت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بسته بودن فضای نقد و گفتگو، فقر و بیکاری، احساس محرومیت و بیماری‌های روحی روانی از عوامل بروز خشونت است
برخی به‌صورت موقت احیاشده و بار دیگر مجدداً تعدادی به تعطیلی کشیده شده است و دستاورد آن تکرار چرخه رکود اقتصادی است.
علاوه بر این مشکلات اقتصادی بر اساس مطالعات جامع دادگستری استان اردبیل به عنوان یکی از علل بروز خشونت به عنوان جرم اول استان اردبیل شناسایی شده است.
معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اردبیل گفت: بر اساس آخرین مطالعات صورت گرفته در اردبیل ۵۰ علت در شکل‌گیری خشونت احصا شده است.
یوسف خدادادی افزود: از جمله این علل ضعف مهارت‌های ارتباطی، یادگیری اجتماعی، تبعیض و بی‌عدالتی، تغییر سبک زندگی، پایین بودن تحصیلات، اعتیاد، عملکرد نامناسب سازمان‌های فرهنگی، مصرف مشروبات الکلی، پایین بودن نشاط اجتماعی و تعصبات قومی است.
معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقع جرم دادگستری استان تصریح کرد: ضعف منزلت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بسته بودن فضای نقد و گفتگو، فقر و بیکاری، احساس محرومیت، بیماری‌های روحی روانی خشونت رسانه‌ای و … از دیگر عوامل بروز خشونت است.
از جمله آسیب‌هایی که جای مطالعات آن خالی است موضوع افسردگی و ناامیدی از زندگی است. بطوریکه نبود زمینه‌های شغلی موجب شده شکست روحی رنگ و روی بیشتری گرفته و به شکل‌های مختلف در بین نسل جوان مشاهده شود.
بطوریکه می‌توان در اثبات این مدعا به افزایش سن ازدواج، کاهش توان و قدرت تاب‌آوری جوانان، افزایش طلاق و اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد.
چه باید کرد؟
بررسی تحلیلی از وضعیت درآمدزایی و هزینه کرد شهروندان اردبیلی نشان می‌دهد در دو حوزه تغییر نگرش‌ها و بهبود موضوع درآمدزایی باید اقدامات عاجل داشت. یکی از این حوزه‌ها به تعبیر جامعه‌شناس اردبیلی فرهنگ‌سازی است.
رحمان خلیلی معتقد است فرهنگ‌سازی به حدی دچار کلیشه شده که نتوانسته باوجود صرف هزینه‌های گزاف در اردبیل نتیجه‌بخش باشد.
وی با ذکر مثالی به سبک زندگی و کاهش گرایش به تجملات اشاره کرد و افزود: دستگاه‌های اجرایی فقط کافی است برنامه‌های خود در چند سال اخیر را مرور کنند و سپس نگاه واقع‌بینانه به وضعیت سبک زندگی مردم داشته باشند تا مشاهده کنند این برنامه‌ها تأثیر محسوسی در تغییر نگرش نسبت به تجملات نداشته است.
خلیلی افزود: به ندرت زوجی که با اراده خود وسایل خانه شان را در طول زندگی تأمین می‌کنند، تشویق می‌شوند و حتی برخی دستگاه‌های خدمت رسان هم کارشان شده تأمین جهیزیه.
این جامعه‌شناس تأکید دارد که در اغلب مواقع به جای یاد دادن ماهیگیری ما فقط ماهی به دست متقاضی یک زندگی آرام داده‌ایم و حتی یاد ندادیم که چطور در ادامه زندگی مابقی مایحتاج را تأمین کند.
از سویی این کارشناس معتقد است در کنار فرهنگ‌سازی مصرف بهینه نیز از آموزش حداقلی برخوردار است.
وی در تشریح این اظهارات به بریزوبپاش‌های مراسمات و مهمانی‌ها اشاره کرد و گفت: برای یک مراسم عزاداری یا عروسی به طور متوسط بیش از ۳۰۰ میلیون ریال هزینه می‌شود و در برخی مواقع خانواده‌ها از این و آن قرض می‌کنند.
این جامعه‌شناس معتقد است مدیریت مصرف باید در تمامی حوزه‌ها فرهنگ‌سازی شود و تنها محدود به مصرف بهینه آب و برق و گاز نیست؛ هرچند که مصرف مازاد این سه هزینه مازاد به دنبال دارد و دولت هزینه‌های خود را برای تأمین انرژی دریافت می‌کند.
درعین‌حال برای مواجه با آسیب‌های اجتماعی که در سایه رکود بازار و چرخه اقتصادی حاکم می‌شود، مدیرکل بهزیستی استان معتقد است ما کمبود شادی داریم.
بهزاد ستاری در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: باید برای شادی هزینه کرد، برنامه‌های شاداب و مفرح و متناسب با نیاز جوانان تعریف کرد و روحیه عمومی را ارتقا داد.
وی افزود: همین برنامه‌های شهرداری اردبیل گام مؤثری در ارتقا شادی و نشاط در جامعه بوده و باید با نگاه وسیع‌تر به اهمیت شادی پرداخت و چهره شهرها را شادتر کرد.
مدیرکل بهزیستی استان تأکید دارد که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد با ضعف روحی و امید درارتباط است و اگر می‌خواهیم جوان ما به سمت اعتیاد نرود باید زمینه نشاط عمومی را فراهم ساخت.
بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد با ضعف روحی و امید درارتباط است و اگر می‌خواهیم جوان ما به سمت اعتیاد نرود باید زمینه نشاط عمومی را فراهم ساخت
از سویی مهم‌ترین درخواست مطرح شده از سوی شهروندان بهبود شرایط اشتغال است.
در موضوع بهبود درآمدها پدر سه فرزند در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: وقتی هر سه فرزند من لیسانس دارند و بیکارند مجبورم خرج هر سه را خودم بدهم.
وی افزود: اگر به‌موقع بعد از اتمام تحصیل شغلی دست‌وپا می‌کردند حداقل می‌توانستند نیازهای خود را تأمین کنند و زندگی مشترک تشکیل بدهند؛ اما با این وضع درآمد نه می‌توانند ازدواج کنند و نه کاری هست که سراغ آن بروند.
مسئولان می‌گویند برای بهبود اشتغال استان لازم است بخش خصوصی پای کار بیاید. نظریه‌ای که با نگاهی به وضعیت آغاز به کار چند پروژه بزرگ اقتصادی طی سال‌های اخیر چندان راهگشا نبوده و اینبار مردم می‌گویند به جای کارخانه جدید کارخانه‌های فعلی را حمایت کنید که تعطیل نشوند.
هرچند تعداد دقیق واحدهای تولیدی غیرفعال استان از سوی مدیران دستگاه‌های متولی اعلام نمی‌شود اما یک مسافرت یک ساعته به شهرک‌های صنعتی اردبیل نشان می‌دهد بیش از نیمی از واحدها به جای تولید و اشتغال درهای زنگ‌زده خود را سال‌ها است که بسته‌اند.
از سویی راهکارهای جزئی نیز پیشنهاد می‌شود از جمله اینکه دست‌فروشان در سطح شهر با بازارچه‌های ثابت و نه موقت ساماندهی شوند، مشارکت بخش خصوصی به‌واقع و نه در حد شعار حمایت شود، حرفه‌های جدید و درآمدزا به جوانان آموزش داده شود، تفکر سنتی ایجاد شغل برچیده شود و با شایسته‌سالاری از مهاجرت جوانان نخبه جلوگیری شود.
فاطمه رستگار به تازگی دختر خود را به خانه بخت فرستاده و در خصوص وضعیت درآمد- هزینه خود می‌گوید: با همسرم حساب کردیم تا زمانی که فرزند دخترم کلاس چهارم می‌رود باید قسط جهیزیه وی را پرداخت کنیم.
وی افزود: حتی فکر کردن به آن باعث می‌شود هر هزینه‌ای از جمله تفریح و مسافرت را به مدت ۱۰ سال از زندگیمان حذف کنیم وگرنه مجبور می‌شویم از دیگران پول طلب کنیم و زیر دین کس دیگری برویم.
در برخی مواقع از سوی مسئولان شنیده می‌شود که باید به استان‌های محروم و کم‌درآمد توجه شود.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که اردبیل جزو پنج استان آخر به لحاظ درآمد است و رکود اقتصادی آن نه تنها کاهش ندارد بلکه سال‌به‌سال با افزایش همراه است. حال باید دید در برنامه ششم توسعه که متناسب با آمایش سرزمین و با تلاش مدیران استان‌ها نگارش خواهد شد، چه تحول اساسی برای اقتصاد استان تدبیر می‌شود.
خبرنگار ونوس بهنود
ساوالان خبر: بهمن و اسفند ماه دو ماه پایانی سال بود که بسیاری از بازاریان اردبیلی امیدوار بودند بتوانند به درآمدزایی مطلوب در آن دست یابند تا حداقل مافات یک سال رکود بازار را در ماه‌های پایانی جبران کنند.
به گزارش مهر، خیلی‌ها به این خیال خوش اجناس مغازه را حتی شده با قرض کردن از دیگری افزایش دادند و منتظر ماندند تا در مغازه به صدا درآید و مشتری با جیب پر از پول وارد مغازه شود.
ناکامی این انتظار در بهمن‌ماه به اسفند ماه گره خورد و در وضعیتی که شمارش معکوس روزهای پایانی سال آغاز شده نه تنها انتظارات بازاریان برآورده نشده بلکه از سوی دیگر شهروندان اردبیلی نیز چندان دلخوش به وضعیت بازار نیستند. دیگر آن شلوغی بازار عید دیده نمی‌شود و اغلب شهروندان با دست‌های خالی در پاساژها پرسه می‌زنند.
رکود بازار اردبیل در وضعیتی است که مغازه‌های کالای لوکس و تجملات بیش‌ازپیش در بخش‌های مختلف شهر رشد داشته و دل بیننده را پر از حسرت می‌سازند.
دستاورد چنین دوگانه تعارضی موجب شده نه مشتری و نه فروشنده راضی نباشند و تأثیرات رکود در بخش‌های مختلف زندگی شهروندان اردبیلی به عینه مشاهده شود.
نبود تناسب بین درآمد و هزینه در اردبیل
بر اساس مطالعات بانک مرکزی از میزان هزینه‌های خالص خانوار استان‌های کشور و همچنین درآمدهای خالص خانوارها مشاهده می‌شود، تناسبی بین درآمد و هزینه خانوار اردبیلی وجود ندارد و میزان هزینه برای تأمین مایحتاج ضروری زندگی به‌مراتب بیشتر از متوسط درآمد است.
مطالعات میدانی بانک مرکزی بر روی متوسط هزینه ناخالص سالانه یک خانوار به تفکیک گروه‌های مختلف هزینه در استان اردبیل در سال ۱۳۹۳ نشان می‌دهد جمع کل هزینه ناخالص به طور میانگین ۲۴۷ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۲۷۳ ریال است.
اردبیلی‌ها از این میزان ۳۳.۶ درصد را به خوراکی و آشامیدنی، ۲۲.۴ درصد را به مسکن، آب، برق، گاز و سایر منابع انرژی، ۶.۳ درصد را به پوشاک و کفش، ۵.۶ درصد را به بهداشت و درمان و ۹.۴ درصد را به حمل‌ونقل هزینه می‌کنند.
ترکیب هزینه‌ها نشان می‌دهد کمترین میزان هزینه برای تفریحات صرف شده و شامل رستوران و هتل، هزینه تفریحی و فرهنگی، تحصیل، دخانیات و ارتباطات است.
این شکل از هزینه کرد نشان می‌دهد بیشترین مصرف درآمد به تأمین نیازهای ضروری خانوار اختصاص می‌یابد و درواقع خانواده اردبیلی در اولین فرصت بعد از کسب درآمد نیازهای اولیه خود را تأمین و در صورت باقی ماندن به سایر حوزه‌ها از جمله تفریح و تحصیل اختصاص می‌دهد.
به غیر از موارد ذکر شده هزینه‌ها به بخش‌های لوازم و اثاث، کالاها و خدمات و خدمات متفرقه نیز اختصاص می‌یابد.
سوی دیگر ماجرا تکان دهنده است و این سؤال را ایجاد می‌کند که تعداد قابل‌توجهی از خانواده‌های اردبیلی کسری درآمد خود را برای تأمین هزینه‌های ذکر شده چگونه تأمین می‌کند؟
بانک مرکزی می‌گوید متوسط درآمد ناخالص سالانه یک خانوار به تفکیک گروه‌های مختلف در سال گذشته برای استان اردبیل شامل ۲۲۹ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۸۳۹ ریال درآمد پولی و غیر پولی ناخالص است.
۷۹.۵ درصد از این درآمد شامل درآمد پولی ناخالص به نرخ ۱۸۲ میلیون و ۳۲۱ هزار و ۷۱۱ ریال است که شامل کسب درآمد از محل بخش دولتی و عمومی، بخش خصوصی، تعاون، مشاغل آزاد کشاورزی، مشاغل آزاد غیر کشاورزی، درآمدهای متفرقه و درآمد حاصل از فروش کالاهای دست دوم است.
درآمد غیر پولی نیز که رقم بسیار جزئی را شامل می‌شود شامل ارزش اجاری مسکن شخصی و سایر درآمدها است که به تعبیر بانک مرکزی بخش سایر شامل برآورد ارزش اجاری مسکن در برابر خدمت رایگان و کالاها و خدمات در برابر مزد و حقوق، رایگان (نه از خانوار دیگر)، تولید برای مصرف در خانه از محل کسب کشاورزی و غیر کشاورزی است.
مقایسه این دو رقم به‌وضوح نشان می‌دهد که درآمد هزینه در اردبیل همخوانی ندارد و خود از عوامل اصلی رکود حاکم بر بازار است.
لازم به ذکر است که قیمت کالاها هم به نسبت سال گذشته در اردبیل با افزایش همراه است و حتی افزایش حقوق کارکنان دولتی و افزایش نسبی درآمد سایر بخش‌ها همچنان نتوانسته این عدم تعادل نگران‌کننده را به سامان برساند.
یکی از فروشندگان کالاهای صوتی تصویری به خبرنگار مهر گفت: در چند ماه گذشته فروشمان به حدی بوده که با هزینه‌های مغازه سربه‌سر بوده و هیچ سودی نداشتیم.
رامین ناصری تصریح کرد: مردم می‌آیند، قیمت می‌پرسند و می‌روند. بطوریکه اغلب می‌بینیم مشتری جنس را پسندیده اما نسبت به قیمت ایراد می‌گیرد.
یارانه عامل خوشحالی قشر متوسط
شهروند اردبیلی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه قیمت‌ها در بازار با افزایش تجملات افزایش دارد تأکید کرد: وقتی ظرف شیشه‌ای برای دکور منزل یک‌میلیون تومان قیمت خورده و وقتی یک دست مبل مناسب نزدیک ۱۰ میلیون تومان قیمت دارد، خودتان مقایسه کنید ببینید چند خانواده می‌توانند این اجناس را تهیه کنند.
نسیم خداپناه معتقد است به حدی قیمت‌ها در بازار بالا است که اولویت اول هر خانواده تأمین غذا، پوشاک و مسکن است. بطوریکه اگر جنس ارزان هم بخری عمر کمتری دارد.
وی افزود: به همین دلیل هیچ شهروند اردبیلی تمایل ندارد یارانه دولتی وی قطع شود و تعداد کثیری از شهروندان یارانه را برای تأمین مایحتاج اولیه نیاز دارند.
به گفته این شهروند بسیاری از مردم از روزها قبل منتظر دریافت یارانه هستند تا به یکی از مصارف واجب زندگی هزینه کنند.
شهروند دیگری معتقد است کمبود درآمد موجب شده مردم به یارانه نیاز داشته باشند و حتی برخی برای تأمین غذا و پوشاک روی آن حساب باز کنند.
عظیم رسول زاده با بیان اینکه اگر قیمت‌ها پایین بود به‌مراتب فشار اقتصادی کاهش می‌یافت، تأکید کرد: تنها در چنین شرایطی یارانه به چشم نمی‌آید.
وی نگاه برخی مدیران که معتقدند یارانه یک هزینه است و باید به تدریج خانوارهای پردرآمد حذف شوند را نگاه سطحی دانست و افزود: به جای حذف یارانه دولت بیاید قیمت‌ها را کاهش دهد و اشتغال را بهتر کند تا مردم اصلاً نیازی به یارانه نداشته باشند.
بروز آسیب‌های اجتماعی در سایه جیب خالی
درعین‌حال نبود تناسب بین درآمد و هزینه نه تنها وابستگی به حمایت‌های حداقلی از جمله یارانه را به دنبال داشته بلکه خود زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی شده که برای رفع آن نهادهای دولتی هزینه‌های میلیاردی صرف می‌کنند.
رئیس شورای اسلامی شهر اردبیل بارها به رکود پروژه‌های شهرداری اردبیل تأکید کرده و دلیل اصلی آن را کاهش درآمد مردم اردبیل و در ادامه کاهش پروانه‌های ساخت‌وساز عنوان کرده است.
بطوریکه ذکی اله خوشبخت از جمله علل افزایش دست‌فروشی در اردبیل را رکود اقتصادی دانست و افزود: کاهش پروانه‌های ساخت‌وساز موجب شده شهرداری با مشکلات عدیده مواجه شود.
اظهارات خوشبخت به‌واقع ملموس است. در طی سال‌های اخیر نه تنها چهره شهر تغییر چندانی به خود ندیده بلکه اغلب پروژه‌های عمرانی دچار توقف و کسالت تأمین بودجه است.
ضعف منزلت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بسته بودن فضای نقد و گفتگو، فقر و بیکاری، احساس محرومیت و بیماری‌های روحی روانی از عوامل بروز خشونت است
برخی به‌صورت موقت احیاشده و بار دیگر مجدداً تعدادی به تعطیلی کشیده شده است و دستاورد آن تکرار چرخه رکود اقتصادی است.
علاوه بر این مشکلات اقتصادی بر اساس مطالعات جامع دادگستری استان اردبیل به عنوان یکی از علل بروز خشونت به عنوان جرم اول استان اردبیل شناسایی شده است.
معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اردبیل گفت: بر اساس آخرین مطالعات صورت گرفته در اردبیل ۵۰ علت در شکل‌گیری خشونت احصا شده است.
یوسف خدادادی افزود: از جمله این علل ضعف مهارت‌های ارتباطی، یادگیری اجتماعی، تبعیض و بی‌عدالتی، تغییر سبک زندگی، پایین بودن تحصیلات، اعتیاد، عملکرد نامناسب سازمان‌های فرهنگی، مصرف مشروبات الکلی، پایین بودن نشاط اجتماعی و تعصبات قومی است.
معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقع جرم دادگستری استان تصریح کرد: ضعف منزلت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بسته بودن فضای نقد و گفتگو، فقر و بیکاری، احساس محرومیت، بیماری‌های روحی روانی خشونت رسانه‌ای و … از دیگر عوامل بروز خشونت است.
از جمله آسیب‌هایی که جای مطالعات آن خالی است موضوع افسردگی و ناامیدی از زندگی است. بطوریکه نبود زمینه‌های شغلی موجب شده شکست روحی رنگ و روی بیشتری گرفته و به شکل‌های مختلف در بین نسل جوان مشاهده شود.
بطوریکه می‌توان در اثبات این مدعا به افزایش سن ازدواج، کاهش توان و قدرت تاب‌آوری جوانان، افزایش طلاق و اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد.
چه باید کرد؟
بررسی تحلیلی از وضعیت درآمدزایی و هزینه کرد شهروندان اردبیلی نشان می‌دهد در دو حوزه تغییر نگرش‌ها و بهبود موضوع درآمدزایی باید اقدامات عاجل داشت. یکی از این حوزه‌ها به تعبیر جامعه‌شناس اردبیلی فرهنگ‌سازی است.
رحمان خلیلی معتقد است فرهنگ‌سازی به حدی دچار کلیشه شده که نتوانسته باوجود صرف هزینه‌های گزاف در اردبیل نتیجه‌بخش باشد.
وی با ذکر مثالی به سبک زندگی و کاهش گرایش به تجملات اشاره کرد و افزود: دستگاه‌های اجرایی فقط کافی است برنامه‌های خود در چند سال اخیر را مرور کنند و سپس نگاه واقع‌بینانه به وضعیت سبک زندگی مردم داشته باشند تا مشاهده کنند این برنامه‌ها تأثیر محسوسی در تغییر نگرش نسبت به تجملات نداشته است.
خلیلی افزود: به ندرت زوجی که با اراده خود وسایل خانه شان را در طول زندگی تأمین می‌کنند، تشویق می‌شوند و حتی برخی دستگاه‌های خدمت رسان هم کارشان شده تأمین جهیزیه.
این جامعه‌شناس تأکید دارد که در اغلب مواقع به جای یاد دادن ماهیگیری ما فقط ماهی به دست متقاضی یک زندگی آرام داده‌ایم و حتی یاد ندادیم که چطور در ادامه زندگی مابقی مایحتاج را تأمین کند.
از سویی این کارشناس معتقد است در کنار فرهنگ‌سازی مصرف بهینه نیز از آموزش حداقلی برخوردار است.
وی در تشریح این اظهارات به بریزوبپاش‌های مراسمات و مهمانی‌ها اشاره کرد و گفت: برای یک مراسم عزاداری یا عروسی به طور متوسط بیش از ۳۰۰ میلیون ریال هزینه می‌شود و در برخی مواقع خانواده‌ها از این و آن قرض می‌کنند.
این جامعه‌شناس معتقد است مدیریت مصرف باید در تمامی حوزه‌ها فرهنگ‌سازی شود و تنها محدود به مصرف بهینه آب و برق و گاز نیست؛ هرچند که مصرف مازاد این سه هزینه مازاد به دنبال دارد و دولت هزینه‌های خود را برای تأمین انرژی دریافت می‌کند.
درعین‌حال برای مواجه با آسیب‌های اجتماعی که در سایه رکود بازار و چرخه اقتصادی حاکم می‌شود، مدیرکل بهزیستی استان معتقد است ما کمبود شادی داریم.
بهزاد ستاری در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: باید برای شادی هزینه کرد، برنامه‌های شاداب و مفرح و متناسب با نیاز جوانان تعریف کرد و روحیه عمومی را ارتقا داد.
وی افزود: همین برنامه‌های شهرداری اردبیل گام مؤثری در ارتقا شادی و نشاط در جامعه بوده و باید با نگاه وسیع‌تر به اهمیت شادی پرداخت و چهره شهرها را شادتر کرد.
مدیرکل بهزیستی استان تأکید دارد که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد با ضعف روحی و امید درارتباط است و اگر می‌خواهیم جوان ما به سمت اعتیاد نرود باید زمینه نشاط عمومی را فراهم ساخت.
بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد با ضعف روحی و امید درارتباط است و اگر می‌خواهیم جوان ما به سمت اعتیاد نرود باید زمینه نشاط عمومی را فراهم ساخت
از سویی مهم‌ترین درخواست مطرح شده از سوی شهروندان بهبود شرایط اشتغال است.
در موضوع بهبود درآمدها پدر سه فرزند در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: وقتی هر سه فرزند من لیسانس دارند و بیکارند مجبورم خرج هر سه را خودم بدهم.
وی افزود: اگر به‌موقع بعد از اتمام تحصیل شغلی دست‌وپا می‌کردند حداقل می‌توانستند نیازهای خود را تأمین کنند و زندگی مشترک تشکیل بدهند؛ اما با این وضع درآمد نه می‌توانند ازدواج کنند و نه کاری هست که سراغ آن بروند.
مسئولان می‌گویند برای بهبود اشتغال استان لازم است بخش خصوصی پای کار بیاید. نظریه‌ای که با نگاهی به وضعیت آغاز به کار چند پروژه بزرگ اقتصادی طی سال‌های اخیر چندان راهگشا نبوده و اینبار مردم می‌گویند به جای کارخانه جدید کارخانه‌های فعلی را حمایت کنید که تعطیل نشوند.
هرچند تعداد دقیق واحدهای تولیدی غیرفعال استان از سوی مدیران دستگاه‌های متولی اعلام نمی‌شود اما یک مسافرت یک ساعته به شهرک‌های صنعتی اردبیل نشان می‌دهد بیش از نیمی از واحدها به جای تولید و اشتغال درهای زنگ‌زده خود را سال‌ها است که بسته‌اند.
از سویی راهکارهای جزئی نیز پیشنهاد می‌شود از جمله اینکه دست‌فروشان در سطح شهر با بازارچه‌های ثابت و نه موقت ساماندهی شوند، مشارکت بخش خصوصی به‌واقع و نه در حد شعار حمایت شود، حرفه‌های جدید و درآمدزا به جوانان آموزش داده شود، تفکر سنتی ایجاد شغل برچیده شود و با شایسته‌سالاری از مهاجرت جوانان نخبه جلوگیری شود.
فاطمه رستگار به تازگی دختر خود را به خانه بخت فرستاده و در خصوص وضعیت درآمد- هزینه خود می‌گوید: با همسرم حساب کردیم تا زمانی که فرزند دخترم کلاس چهارم می‌رود باید قسط جهیزیه وی را پرداخت کنیم.
وی افزود: حتی فکر کردن به آن باعث می‌شود هر هزینه‌ای از جمله تفریح و مسافرت را به مدت ۱۰ سال از زندگیمان حذف کنیم وگرنه مجبور می‌شویم از دیگران پول طلب کنیم و زیر دین کس دیگری برویم.
در برخی مواقع از سوی مسئولان شنیده می‌شود که باید به استان‌های محروم و کم‌درآمد توجه شود.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که اردبیل جزو پنج استان آخر به لحاظ درآمد است و رکود اقتصادی آن نه تنها کاهش ندارد بلکه سال‌به‌سال با افزایش همراه است. حال باید دید در برنامه ششم توسعه که متناسب با آمایش سرزمین و با تلاش مدیران استان‌ها نگارش خواهد شد، چه تحول اساسی برای اقتصاد استان تدبیر می‌شود.
خبرنگار ونوس بهنود
