اقتصاد استان در پساتحریم

 

حکمت نوراللهی

 ما اگر بخواهیم در خصوص اقتصاد استان بعد از تحریم به سخن به میان آوریم نیاز است که به اجزای مختلف اقتصاد استان نگاهی گذرا بیاندازیم و با تفکیک و تشریح اثرات تحریم ها بر بخش های مختلف و نحوه عملکردشان در صورت رفع تحریم ها به بررسی و تبیین آن بپردازیم.

بخش های مختلف در اقتصاد استان را از یک نگاه کلی می توان به بخش های دولتی و خصوصی تقسیم نمود که هر کدام از اینها نیز بالطبع از لحاظ عملکردی وابسته به یکدیگرند و از عملکرد همدیگر در بسیاری از مواقع تأثیر می پذیرند.

و از طرفی دیگر با توجه به اینکه استان اردبیل از لحاظ عملکرد اقتصادی به دلیل نبودن زیرساخت های مناسب اقتصادی و به تبع آن پائین بودن سطح فعالیت های اقتصادی بیشتر وابسته به عملکرد اقتصادی بخش دولتی است و در بسیاری از موارد اکثر فعالیت های اقتصادی استان از عملکرد بخش های دولتی از لحاظ هزینه های جاری و عمرانی تحت تاثیرقرار می گیرد بطوریکه اگر وضعیت درآمدی مستخدمان و حقوق بگیران دولتی بهبود پیدا کند تقاضا برای محصولات و خدمات در سطح جامعه افزایش پیدا می کند و بالعکس، همچنین از جانبی دیگر در صورتی که اعتبارات عمرانی دستگاه های دولتی بالا باشد و فعالیت های عمرانی بیشتری از قبیل راه سازی، ساختمان سازی و غیره توسط دستگاه های دولتی بیشتری انجام پذیرد این امر علاوه بر ایجاد رونق مستقیم اقتصاد، با تحت تأثیر قرار دادن سایر بخش های مرتبط با این فعالیت ها موجب رونق و پیشرفت بیشتراقتصاد استان نیز می گردد.

در بخش عملکرد اقتصادی دولت با توجه به تحریم ها همگان اذعان دارند که درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز و سایر بخش های اقتصادی بسیار پائین آمده و از طرفی اضافه بر کاهش درآمد، میزان قابل توجهی درآمدهای تحصیل شده نیز به دلایل تحریم پول و بانکی در کشورهای دیگر بلوکه شده وهمچنین در خصوص وارادات برای نیازهای دولتی هزینه ها به میزان قابل توجهی بالا رفته است و همه این موارد موجب گردیده که دولت در هر دو زمینه هزینه های جاری و عمرانی مدیریت صرفه جوئی و بحران را به اجرا گذارد و این موضوع برای کل اقتصاد ایران به دلیل رابطه بالای آن با بخش دولتی موجبات رکود مضاعفی  گردیده است.

در بخش خصوصی نیز بدلیل تحریم های موجود در بحث واردات از آنجائی که بسیاری از فعالیت های تولیدی از لحاظ تأمین مواد اولیه و تکنولوژی به خارج از کشور وابسته هستند و با اعمال تحریم ها این بخش نیز یا امکان تهیه مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز را از دست داده اند و یا در بیشتر موارد نیز در صورت دسترسی به دلایل شرایط ارتباطات سیاسی و اقتصادی با کشورهای مورد نظر مجبور به پرداخت هزینه های بیشتری شده اند که همین امر باعث افزایش هزینه های تولید گردیده و به تبع آن باعث افزایش قیمت ها گردیده و نبود توان اقتصادی کافی تقاضاکنندگان نیز موجب گردیده که رکود در این فعالیت ها تشدید گردد. از طرفی دیگر قسمتی از فعالیت های بخش خصوصی در زمینه صادرات کالا  و خدمات، هر چند که دوره زمانی بسیار کوتاه مدت به دلایل بالا رفتن ارزش ارزهای خارجی به نفع صادرکنندگان شده بوده ولی بعد از همین دوره زمانی کوتاه باز شرایط مبادله به ضرر اقتصاد داخلی منجر گردید.

حال با این نگاه اجمالی و کلی می توان نتیجه گرفت که در شرایط یکسان در صورت رفع تحریم ها با توجه به افزایش درآمدهای دولتی و همچنین بازگشت درآمدهای گذشته بلوکه شده، مطمئناً فعالیت های اقتصادی دولت از رونق و پیشرفت برخوردار خواهد بود هر چند در این زمینه نیاز است که این تزریق درآمدهای دولتی به اقتصاد با یک تدبیر و اقدامات حساب شده و عقلانی صورت گیرد که حداکثر بهره برداری به عمل آید و تبعات وارد شدن حجم زیاد درآمدها موجب عملکردهای منفی و از بین بردن آثار مثبت آن نگردد.

و اما در بخش خصوصی در همه حال به نظر می آید که برداشتن تحریم موجب تقویت فعالیت های اقتصادی هم از لحاظ ارتباط معنی دار این بخش با عملکرد اقتصادی دولت و هم کاهش ملموس موانع ناشی از تحریم های سیاسی و اقتصادی وکاهش هزینه تولیدی مرتبط با بازارهای خارجی از بابت تأمین تکنولوژی، ماشین الات و مواد اولیه و افزایش صادرات با توجه به کاهش هزینه ها و قیمت تمام شده کالاها و خدمات تولید داخل خواهد گردید. بدین صورت که ما یک سری فعالیت های اقتصادی در سطح استان داریم که میزان عملکرد و پیشرفت شان وابسته به بازارهای سطح استان و کشور است و با بهبود وضعیت اقتصادی دولت و بخش های مرتبط با دولت و افزایش تقاضای این بخش ها شاهد رونق و شکوفایی در بازار داخلی خواهیم بود و در رابطه با بازارهای خارجی در زمینه واردات مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز تولید با هزینه های کمتر و کاهش قیمت تمام شده تولیدات و همچنین در زمینه صادرات نیز باتوجه به کاهش قیمت تمام شده کالاهای صادراتی از یک سو و برقراری ارتباط سیاسی و اقتصادی مناسب با سایر کشورها با عنایت به حذف موانع حاصل از تحریم ها و بهبود رابطه مبادله ما شاهد رونق و پیشرفت خواهیم بود.

منبع : هفته نامه مهر اردبیل