انتخاب اردبیل

برای حل این مشکل آنها شرکت مشاورین اندرسون را انتخاب‌ کردند. تحقیقات بیش ‌از یک دهه طول ‌کشید. 12میلیون دلار صرف شد و در نهایت آنها خودکاری طراحی ‌کردند که در محیط بدون جاذبه می‌‌نوشت، زیر آب کار می‌‌کرد، روی هر سطحی حتی کریستال می‌‌نوشت و در دمای زیر صفر تا 300 درجه‌ سانتیگراد قابل استفاده بود. اما روس‌‌ها راه‌حل ساده‌‌تری را انتخاب کردند: آنها از مداد استفاده کردند!

بدون تردید همه انسان‏‌ها به موقعیت‌‌هاى ناخوشایند واکنش نشان مى‏‌دهند اما مهم این است که این واکنش، صحیح و خردمندانه باشد. این داستان مصداقی برای مقایسه دو روش در حل مسئله است. تمرکز روی مشکل یا تمرکز روی راه‌ حل که این دو با هم متفاوت هستند. البته باید گفت که واکنش اغلب افراد در رویارویی با تنگناهای زندگی، تمرکز روی مشکلات است و از توجه بر روش‌‌های صحیح حل مسائل غفلت می‌‌کنند.

زندگی یعنی مواجهه با دشواری‌ها

دنیا محل سختى‌ها و رنج‌‌هاست. این را باید به عنوان یک واقعیت پذیرفت. قرآن کریم درباره واقعیت زندگى انسان در دنیا مى‏ فرماید: «به یقین ما انسان را در سختى آفریدیم». از این جهت زندگی را می‌توان روند پیاپی مواجه شدن با مسائل و تلاش برای حل آنها دانست، چرا‌که طبیعی است هر شخصی در طول روز بارها با مسائل و مشکلاتی رو‌به‌‌‌رو شود و در موضع تصمیم‌‌گیری و انتخاب روش صحیح برای حل مسائل خود قرار گیرد. در مقام این نیستیم که بگوییم تمرکز روی مشکل غلط است. بی‌‌شک برای موفقیت در حل مسائل مختلف باید نگاهی هم به خود مشکلات داشت ولی حرف‌مان این است که تمام انرژی نباید روی خود مسائل صرف شود، بلکه باید با توجه به نوع تنگنایی که در زندگی واقع شده به رفع‌ شدن آنها با روش‌‌های صحیح اقدام کنیم. یعنی اول مشکل را بشناسیم و به عوامل آن توجه داشته باشیم و بعد برای حل آن روش‌های صحیح و حساب شده‌‌ای را اتخاذ کنیم.

برای دستیابی به مهارت حل مسئله باید چند مهارت دیگر را نیز فرا‌گرفت.

1- مشکلات را باور کنیم

در تمرکز روی مشکل باید به این توجه داشت که اولاً وجود مشکلات در زندگی بشری امری طبیعی است و نکته دوم که مهم‌‌تر هم هست اینکه این مسئله را باید پذیرفت و از بی‌‌تابی کردن خودداری کرد. به عبارتی از اولین مهارت‌‌های حل مسئله، مهارت پذیرش مشکلات است، چراکه بى‌‏تابى کردن، روال عادى زندگى را تغییر داده و تعادل انسان را بر هم مى‌‏زند. این اتفاق موجب درگیر شدن بیش از حد ذهن نسبت به رویداد پیش آمده می‌شود و از تمرکز بر روش‌های حل مشکل باز‌می‌‌ماند. انسان با پذیرفتن و بی‌‌تابی نکردن، صبر خود را نشان داده و آرامش را هنگام پیشامدهای ناگوار افزایش می‌‌دهد. از این جهت بسیار در روایات صبر در برابر سختی‌ها سفارش و از آن به عنوان یاور و سرپناه به هنگام مشکلات یاد شده‌ است. پیامبر اسلام (ص) در بیانی زیبا می‌‌فرمایند: «شکیبایى، سرپناهى در برابر گرفتاری‌ها و یاوری در برابر مشکلات است». امام صادق(ع) نیز می‌‌فرمایند: «در برابر مشکلات و سختی‌ها صبور باش».

2- با اندیشه پیش برویم

بعد از مهارت پذیرش مشکلات، مهارت اندیشه و تفکر کردن نیز بسیار به حل گرفتاری‌های ما کمک می‌کند، چرا‌که یکی از راه‌های توجه به راه حل، عقلانی پیش رفتن است. برخی هنگام برخورد با مشکلات، هدایت ذهنی خود را در قالب خرد از دست می‌‌دهند و بر پایه‌ هیجانات و احساسات پیش می‌‌روند و به مشکلات خود خیلی سطحی می‌‌نگرند. از این جهت روش‌‌های حل مسئله‌ خود را ناکارآمد می‌‌بینند و بعد از چندی مشکلی که قبلاً با آن دست و پنجه نرم می‌‌کردند را دوباره تجربه می‌کنند. راه‌حلی که برای مشکلات برگزیده می‌‌شود باید به نوعی باشد که خود مشکلی دوباره به وجود نیاورد و راهی آسوده برای گذر از آن گرفتاری برای همیشه باشد. نگاه خردمندانه برای کارآمد بودن راهکارهای حل یک مسئله بسیار ضروری است. حضرت امیرالمؤمنین على(ع) در این‌ باره می‌‌فرمایند: «در برابر مشکلات‏ روزگار تنها باید از خرد کمک گرفت».

3- مشورت را فراموش نکنیم

از مهارت‌های دیگری که باید شخص برای حل مشکلات خود فرا‌بگیرد، مهارت مشورت گرفتن است. چیزی که برای رسیدن به روش درست و خردمندانه بسیار مؤثر است. مشاوره از افرادی عاقل و متدین که نسبت به چیزی که برای ما پیش آمده از علم کافی برخوردار باشند. در مشورت‌ کردن است که از فکر اطرافیان برای حل مسائل کمک گرفته می‌‌شود و این همفکری موجب افزایش رشد کارآمدی روش حل مسئله می‌‌شود. این سفارش امام حسن(ع) است که می‌‌فرمایند: «هیچ مردمى با هم مشورت نکردند، مگر آنکه راه درست حل مشکلات خود را پیدا کردند».

4- عاقبت‌اندیش باشیم

مهارت دیگری که فرد برای انتخاب روش درست حل مسائل به آن نیازمند است و به خردگرایی او کمک می‌کند، اندیشه بلند است. داشتن ذهنی که فراتر از چند روز و چند سال را ببیند و نتیجه روش برخورد با مشکلات را در چند سال آینده در نظر بگیرد و بسنجد، نشانه‌ای از عقلانی بودن روش نگاه به مشکلات است. حضرت امیر (ع) می‌فرمایند: «خردمندترین مردم، عاقبت‌اندیش‌ترین آنهاست». تصمیم درست از دور‌اندیشى و تصمیم استوار از ژرف‌‌اندیشی است. با نگاه به آینده، مفید بودن روش برخورد با مشکلات بیشتر می‌شود و تصمیمی که در مقابل گرفتاری‌ها گرفته می‌شود با در نظر گرفتن آینده پایدار‌تر است، چرا که به تأکید‌ معصومین(ع) پیروزى با دور‌اندیشى و اراده پایدار به دست مى‏‌آید و در تصمیمى که با دور‌اندیشى همراه نباشد خیرى نیست.

5- همیشه به یاد خدا باشیم

یکی از عواملی که به سختی‌ها و مشکلات افزوده و انسان را در تصمیم‌‌گیری‌های خود دچار مشکل می‌کند فقر معنویت است، از این روست که خداوند مهربان می‌‌فرمایند هر کس از یاد من، دل بگرداند، زندگىِ تنگ و سختى‏ خواهد داشت.

یکی از چیز‌هایی که فرد برای حل مسئله باید داشته باشد، یاد خداوند و سرمایه معنوی است. کسی که با خدا نباشد در تصمیم‌‌گیری برای مقابله با مشکلات دچار مشکل شده و بر گرفتاری‌اش افزوده می‌‌شود. معنویت و یاد خداوند است که آرامش می‌‌آورد و تصمیم‌گیری درست را هدیه می‌‌کند. امیرالمؤمنین(ع) در کلامی شیوا می‌‌فرمایند: «بهترین وسیله موفقیت تو در کارها، یاد خداوند سبحان است».

همه در مقابل مشکلات و گرفتاری‌‌هایی که با آن مواجه می‌شوند، واکنش‌هایی از خود نشان می‌‌دهند. چقدر از این واکنش‌ها صحیح است؟ ماندن در مرداب گرفتاری که همان تمرکز بیش از حد بر مشکلات است، آیا جز بیشتر کردن مسائل نتیجه‌ دیگری هم دارد؟ باید دنیای پر از مشکل را پذیرفت و با مقابله درست با آن پیروز شد. مقابله‌ای که خردگرایی و دوراندیشی و مشورت در آن حرف اول را می‌‌زند. این را فراموش نکنیم که زندگی بسان رودی در دل کوه است که با عبور از لا‌به‌‌لای سنگلاخ‌‌ها آبی زلال و جلادهنده‌ دل را به ارمغان می‌آورد. اگر از سنگلاخ‌های زندگی با تصمیم‌گیری درست گذر کنیم، بی‌‌شک آرامشی وصف‌ناشدنی را تجربه کرده و به سرمنزل سعادت خواهیم رسید.