مردگان«فشن» در گورستان پایتخت

انتخاب خبر: تاثر، اشک، فریاد و گاهی جیغ، سمفونی‌ است که با مرگ یک عزیز اتفاق می‌افتد. اقوام، آشنایان و همسایه‌ها یک به یک سر می‌رسند تا با خانواده داغدار همدردی کرده و خود را برای مراسم خاکسپاری آماده کنند. بعد از تایید مرگ توسط پزشک، جواز دفن از سوی پزشکی قانونی یا مراجع ذیصلاح صادر شدهو میت برای انجام مراحل غسل، کفن و خاکسپاری با آمبولانس راهی سردخانه می‌شود. مراحل خاکسپاری طولانی نیست و بعد از تشییع جنازه در گورستان و خواندن نماز میت، مراسم دفن انجام می‌شود و تابلو فلزی سیاه‌رنگی که روی آن با خط سفید نام میت، شماره قطعه و ردیف نوشته شده، فعلا نقش سنگ‌قبر را ایفا می‌کند.

پس از مدتی (معمولا برای مراسم چهلم) خانواده میت می‌توانند برای قبر عزیز خود سنگ قبر سفارش داده و نصب کنند. این سنگ نشانی است برای معرفی میت که روی آن نام و نام خانوادگی، تاریخ زادروز، تاریخ درگذشت، سروده یا گفتاری پرمعنا درباره فرد درگذشته و نماد و نشانه‌هایی اعم از آیین، ملیت، شغل، علاقه مندی، اماکن متبرکه و گاهی تصاویری که به نام و یاد میت است روی آن حک می‌شود. آمارها نشان می‌دهد در تهران روزانه ۵۷۰ نفر متولد و ۱۵۰ نفر می‌میرند، مرگ‌هایی که شاید چندین برابر بیشتر از تولدها برای خانواده بازماندگان و حتی جامعه هزینه دارد. هرچند هنوز قدرت نفوذ فرهنگ، رسانه و توصیه‌ها نتوانسته تغییری در سبک عزاداری‌های پر خرج اموات ایرانی ایجاد کند اما در سال‌های اخیر چشم و هم‌چشمی‌ها و تغییر سبک زندگی، موجب شده تا ظاهر گورستان‌های بزرگ شهر هم به محل فشن و آلبوم عکس اموات تبدیل شود! کافی است در موتورهای جستجوگر اینترنتی، جمله سنگ قبر را بنویسید. سایت‌های متنوع همراه با تصاویر و مدل‌های مختلف سنگ قبر برای شما معرفی می‌شود. اما بازار فروش سنگ قبر در حاشیه بهشت زهرای تهران هم، قدیمی‌ترین محل برای خرید سنگ قبر است.

نکته قابل تامل این است که با کمی قدم زدن در فضای قطعات بهشت زهرای تهران، شاهد سنگ‌های قبر عجیب و غریب و حتی هنری خواهید بود که برخی از این سنگ‌ها به نحوی حکاکی و طراحی شده که شهروندان گاها با آن عکس سلفی می‌گیرند! برای بررسی وضعیت بازار سنگ قبر وارد چندین فروشگاه عرضه سنگ قبور در حاشیه بهشت زهر(س) شدم. کسادی بازار موجب شد تا فروشندگان با آغوش باز استقبال کرده و تمام تلاش خود را برای جلب رضایت من و فروش یک سنگ قبر به کار ببرند. از ارائه آلبوم سنگ‌ها تا نوع خط و حتی تصاویر حکاکی شده... ! ویترین اصلی سنگ فروش‌ها تصاویر زنان و دختران فوت شده‌ای بود که تصویر آنها به شکل زیبایی و با جزئیات چهره روی سنگ قبر حکاکی شده بود.

سنگ قبر از ۵۵۰ هزار تومان تا ۶ میلیون!
قیمت سنگ‌ها متفاوت بود. اما می‌توانید با مبلغ حدود ۵۵۰ تا ۸۵۰ هزار تومان یک سنگ قبر خریداری کنید. با این حال هرقدر پول بدهید آش هم می‌خورید. کیفیت و قیمت سنگ‌های قبر هم در نوع خودش بازار متغیری داشت. یکی از فروشندگان می‌گفت: هفت روزه، کار را تحویل می‌دهم. شما یک‌میلیون لطف کنید به علاوه شعر، اسم، مشخصات میت و عکس باکیفیت هم بدهید و سر موعد سنگ شما آماده است. به فروشنده گفتم «می‌خواهم بهترین سنگ را برای قبر عزیزم خریداری کنم» که دست من را گرفت و در انتهای مغازه چند سنگ را نشان داد و گفت: «سنگ افغانستان دارم ۴ میلیون تومان؛ سنگ مالزی ۲ میلیون و سنگ کرمان هم اگر بخواهید ۵میلیون آب می‌خورد. البته ضخامت سنگ‌ها چندبرابر سنگ‌های معمولی است. مثلا ما می‌توانیم سنگ قبر با ضخامت ۴۰ سانتیمتر هم تراش دهیم که قیمتش بین ۳ تا ۸ میلیون تومان است.

سنگ قبر «نانو» رسید
یک سنگ کاملا سفید و براق و زیبا نظرم را جلب کرد که انگار کیفیت بالایی داشت. فروشنده گفت: این سنگ نانو است! یعنی اصلا سنگ نیست و از مواد شیمیایی تشکیل شده و می‌توانم آن را به قیمت یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بفروشم.

تصاویر اموات بدون حجاب روی سنگ قبر!
داخل فروشگاه یکی از عرضه کنندگان سنگ قبر غیراز تصاویر زنان و مردانی که حکاکی شده بود چند چهره زن بی حجاب بود که در مورد نحوه طراحی و نصب آن سوال کردم که فروشنده گفت: اگر رنگی بخواهید فقط حکاکی و نقاشی خود عکس یک میلیون و ششصد میلیون تومان می‌شود و در پاسخ به سوال من که پرسیدم «بهشت زهرا (س) برای نصب این سنگ قبرها ایرادی نمی‌گیرد؟» گفت: معمولا این نوع سنگ و عکس‌ها را در مقبره‌های خانوادگی استفاده می‌کنند. البته در خود قطعات هم نصب می‌کنیم که باید به دور از چشم مسئولان بهشت زهرا(س) باشد چون وقتی نصب کردیم دیگر کاری ندارند!

بازار داغ دلالی در بهشت زهرای تهران
اما در میان این اظهارات یکی از فروشندگان که البته آشنا هم بود از حاشیه‌ها و مافیای سنگ قبر در بهشت زهرای تهران سخن گفت. او می‌گفت: ما حدود ۳۰سال است از قدیمی‌های این بازار هستیم اما گاهی حتی هزینه حقوق کارگران خود را نمی‌توانیم تامین کنیم چون فروش سنگ قبر در ماه برای ما بیشتر از ۸مورد نمی‌شود. این در حالی است که دلال‌ها، بهشت زهرای تهران را محاصره کرده‌اند. بر اساس گفته‌های این فروشنده به داخل بهشت زهرا(س) رفتیم و چند میت در حال خاکسپاری بودند. تعدادی با در دست داشتن کارت ویزیت از خانواده داغدار می‌خواستند برای ساخت سنگ قبر با آنها تماس بگیرند. من هم به عنوان یکی از اعضای خانواده داغدار با یکی از آنها صحبت کردم و وقتی آدرس مغازه را از او خواستم، گفت: ما کارخانه داریم. شما سفارش بدهید و بعد از دادن بیعانه، ۵روز دیگر سنگ قبر را تحویل بگیرید. برخی فروشندگان سنگ در حاشیه بهشت زهرا(س) در این باره گفتند: همین دلال‌ها از این راه ماهانه ۳ تا ۴ میلیون درآمد دارند بدون آنکه مالیات، کرایه مغازه، هزینه آب، برق، گاز و غیره پرداخت کنند. نکته دیگر اینکه بهشت زهرای تهران هم ظاهرا از این موضوع مطلع است، اما اقدامی انجام نمی‌دهد.

ماجرای نصب سنگ‌های قبر با تصاویر نامتعارف
در مورد نصب سنگ قبور با تصویر غیرمتعارف یا گلدان‌ها و ستون‌های بلند در بالای سنگ قبر سوال کردیم که یکی از فروشندگان گفت: ما سنگ قبر را طراحی و حکاکی می‌کنیم و بعد به خود بهشت زهرا (س) تحویل می‌دهیم و آنها مسئول نصب سنگ هستند. اما اجازه نصب گلدان یا ستون بالای قبر یا نصب سنگ قبر با عکس افراد بدون حجاب را نمی‌دهند. این در حالی است که وقتی در بهشت زهرا(س) قدم می‌زنید مواردی خلاف گفته این فروشنده را می‌بینید.

سنگ قبر یک میلیونی را ۶۰ میلیون هم فروخته‌اند
یک فروشنده عرضه سنگ‌های قبور در بهشت زهرای تهران گفت: به قول معروف برخی دلال‌ها و حتی هم صنفی‌های ما بیشتر به قیافه مشتری نگاه می‌کنند و بعد نرخ سنگ اعلام می‌شود. حتی مورد داشتیم سنگ قبر یک میلیون تومانی را ۶۰ میلیون تومان فروخته‌اند! البته برخی مشتری‌ها خارجی هستند و از طریق سایت یا بستگان از خارج از کشور، سنگ مزار را سفارش داده و پول واریز می‌کنند.

سنگ قبر نانو خریداری نکنید!
این فروشنده گفت: بهتر است مردم سنگ قبر نانو خریداری نکنند چون کلا از مواد ساخته شده و حتی در تابستان مواردی داشتیم که این نوع سنگ‌ها آب شده بودند چون نمی‌شود کیفیت آنها را تضمین کرد. البته شاید هم نوع خوبش هم باشد، اما آنچه من می‌بینم خوب نبوده است. واقعا همین سنگ‌های ایرانی یا چینی با قیمت ارزان همان کار را می‌کند.

پاسخ بهشت زهرای تهران در مورد تخلفات
روابط عمومی بهشت زهرای تهران گفتند: اینکه می‌گویند بهشت زهرا(س) کاری به سنگ قبور و تصاویر حکاکی شده ندارد اشتباه است چون گشت‌های ما تمام قطعات را بازرسی می‌کنند و اگر تصویری نامتعارف باشد اول با خانواده تماس گرفته و مهلت می‌دهند و بعد برای اصلاح اقدام می‌کنیم. در مورد دلال‌ها هم قطعا ما نمی‌پسندیم و درست نیست اما خود بهشت زهرا(س) هم عرضه سنگ دارد و قیمتش از بیرون بهتر است. بهشت زهرا (س) تمامی تذکرات را در روز نخست خاکسپاری همراه با برگه و تراکت به خانواده داغدار اعلام می‌کند که از جمله آن معرفی استانداردهای سنگ مزار است. در مورد مقبره‌های خانوادگی هم همین طور است و اجازه ندارند هر تصویری را روی سنگ قبر حک کنند. به گزارش مهر، حتی ما سنگ قبرهایی را دیدیم که اسمش «سنگ کف دریا» است و بابت این سنگ‌ها هم پول زیادی از مردم می‌گیرند که رئیس سازمان بهشت زهرا(س) برای جلوگیری از سوء استفاده از ناآگاهی و ضرر و زیان افراد، دستور داد، این نوع سنگ‌ها هم کار نشود.

منبع: روزنامه آفتاب یزد