تغذیه ناسالم سلامت 47 میلیون نفر را تهدید می کند ضعفا پول کالری ندارند!

هزینه 2 میلیونی خرید خوراکی دهک اولی ها در شرایطی است که دهک دهمی ها 18 میلیون صرف این کار می کنند/همین چند روز پیش بود که ‌مدیرکل بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، آماری را ارائه کرد مبنی بر اینکه اکثر ایرانیان در معرض انواع سکته‌ها و به خصوص سکته قلبی قرار دارند.

نویسنده : محمدرضاهادیلو 

همین چند روز پیش بود که ‌مدیرکل بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، آماری را ارائه کرد مبنی بر اینکه اکثر ایرانیان در معرض انواع سکته‌ها و به خصوص سکته قلبی قرار دارند. آمارها می‌گویند 83 درصد مردم کشور که جمعیتی بالغ بر 47 میلیون نفر را تشکیل می‌دهند تغذیه ناسالم دارند که از این میزان نزدیک به 7هزار نفر در سال به دلیل رعایت نکردن الگوی صحیح تغذیه جان خود را از دست می‌دهند. البته تغذیه ناسالم فقط به مواد غذایی مضر ختم نمی‌شود بلکه فشار اقتصادی و بدخوری و کم‌خوری‌ها را نیز شامل می‌شود که در همین راستا گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد متوسط هزینه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در پردرآمدترین خانوارهای ایرانی بیش از 8/8 برابر هزینه خوراکی‌ها در پایین‌ترین دهک درآمدی ایران است. 
 گزارش‌ها حکایت از آن دارند که در سال گذشته متوسط هزینه خوراکی‌ها در یک خانوار شهری ایرانی بیش از 8 میلیون تومان بوده است، این در حالی است که خانوارهایی با پایین‌ترین رقم درآمد و هزینه که در دهک اول قرار گرفته‌اند تنها 2 میلیون و 33 هزار تومان صرف خرید خوراکی و آشامیدنی کرده‌اند. 
بر اساس گزارشی که از سوی بانک مرکزی منتشر شده است، خانوارهایی با دهک‌های بالای درآمدی وجود دارند که طی یک سال 17میلیون و 892 هزار تومان صرف خرید خوراکی کرده‌اند. رقمی که نشانگر فاصله 8/8 برابری هزینه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در میان بالاترین و پایین‌ترین دهک درآمدی است. 
این آمار در شرایطی منتشر می‌شود که ‌مدیرکل بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه بارزترین علت سکته قلبی تغذیه ناسالم است بر لزوم برخورداری جامعه از الگوی تغذیه‌ای سالم برای دستیابی به زندگی سالم تأکید می‌کند. 
زهرا عبدالهی با اشاره به نقش تغذیه در پیشگیری از بیماری‌ها می‌گوید: «حدود 80 درصد بیماری‌های قلبی عروقی، 90 درصد دیابت نوع2 و 30 درصد سرطان‌ها از طریق رژیم غذایی صحیح قابل پیشگیری هستند.»
بی شک وقتی افرادی در جامعه وجود دارند که از توان کمتری برای هزینه کرد خوراک خانواده‌شان برخوردارند، هیچ وقت به سراغ محصولات گران با ویژگی‌های خاص نمی‌روند زیرا درآمدهایشان این اجازه را به آنها نمی‌دهد که به عنوان مثال مرغ هورمونی کیلویی 5هزار تومان را رها کرده و از مرغ‌های ارگانیک کیلویی 18هزار تومان استفاده کنند. 
  
توصیه‌های ناکارآمد
معمولاً اقشار طبقه متوسط و ضعیف جامعه سعی می‌کنند با کمترین هزینه، بیشترین کالاهای مورد نیاز خانواده را تأمین کنند، به همین خاطر مجبورند خیلی به کیفیت و نحوه تولید اقلام توجه نداشته باشند. 
پزشکان می‌گویند مصرف چربی و نمک ارتباط مستقیمی با بیماری‌های قلبی، عروقی، سرطان و بیماری‌های معده دارد. به همین دلیل در الگوی مصرف غذایی صحیح باید از مصرف قندها، چربی‌ها، روغن و نمک خودداری شود اما در کنار این هشدارها، آنها توصیه می‌کنند که برای کاهش آمار مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های مرتبط با مصرف بیش از اندازه نمک و چربی‌ها باید مصرف سبزیجات، میوه، لبنیات و حبوبات همواره در هرم غذایی مورد توجه باشد. 
در همین راستا نمودارها نشان می‌دهند در حالی که یک فرد برای حفظ سلامتی خود باید روزانه 400 گرم میوه و سبزی مصرف کند، متأسفانه به علت تورم موجود در جامعه و قیمت بالای محصولات کشاورزی تنها 12 درصد مردم این میزان میوه و سبزی را مصرف می‌کنند که این زنگ خطری برای سلامت افراد بشمار می‌آید. 
  
دهک‌های ناتوان از تأمین کالری بدن
وقتی از میزان هزینه‌کرد خانوارها در دهک‌های مختلف صحبت به میان می‌آید، تعداد اعضای خانواده را نیز باید مد نظر داشت. به همین خاطر و با توجه به اینکه هر خانوار واقع در دهک اول درآمدی را حدود 3نفر در نظر می‌گیرند می‌توان چنین برداشت کرد که در سال 1393 افرادی که در کم‌درآمد‌ترین خانوار‌های ایرانی زندگی می‌کردند حدود 761 هزار و 480 تومان صرف هزینه‌های خوراکی و آشامیدنی در طول یک سال کرده‌اند که حتی در مقایسه با متوسط کشوری رقمی بسیار اندک است. 
 این در حالی است که در خانوارهایی که در دهک دهم درآمدی قرار گرفته‌اند، هر فرد بیش از 4 میلیون و 800 هزار تومان برای خوراکی و آشامیدنی پول خرج کرده است. به این ترتیب هر فرد در دهک دهم درآمدی بیش از 6/7 برابر افرادی در دهک اول درآمدی پول صرف خوردن و آشامیدن کرده‌اند. 
با این تفاسیر به نظر می‌رسد خانوارهایی که در دهک اول درآمدی قرار گرفته‌اند حتی قادر به تأمین هزینه‌های کالری مورد نیاز بدن خودشان هم نیستند. البته پیش از این نیز وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی هزینه مورد نیاز برای تأمین غذای هر فرد خانوار را با احتساب کالری مورد نیاز در حدود 250 هزار تومان برآورد کرده بود. به این ترتیب کسانی که در دهک اول درآمدی قرار گرفته‌اند از حداقل‌های لازم برای تأمین غذای مورد نیازشان نیز برخوردار نیستند. 
  
فاصله وحشتناک با آمارهای جهانی
با مقایسه سرانه مصرف سالانه مواد غذایی در ایران و جهان به آمار و ارقامی می‌رسیم که به خوبی نشان می‌دهد تا چه حد اقتصاد حاکم بر جامعه و میزان درآمد خانوارها، در نوع انتخاب مواد غذایی و مقدار مصرف آنها تأثیر دارد. 
در این مقایسه میزان نان مصرف سالانه یک فرد در دنیا 25 کیلو است. در حالی که هر ایرانی بیش از 160 کیلو نان در طول سال مصرف می‌کند. همچنین تخم مرغ برای ایرانیان 80 کیلو و آمارهای جهانی 24 کیلو ثبت شده است. هر ایرانی در یک سال 90 کیلو شیر مصرف می‌کند در حالی که این رقم برای دیگر مردم دنیا بیش از 200 کیلو است. مصرف سالانه میوه و سبزیجات در ایران برای هر نفر حدود 20 کیلو و در جهان بیش از 120 کیلو است. همچنین ایرانیان سالی هفت کیلو ماهی مصرف می‌کنند که این رقم در دنیا 18 کیلو است. با این تفاسیر اما وقتی اقلام دیگر مانند شکر با 30 کیلو برای هر ایرانی در مقابل پنج کیلوی جهانی، سویا با 150گرم در ایران و 10کیلوی جهانی و کشک با مصرف سرانه شش کیلو برای هر ایرانی در مقابل سه کیلوی جهانی را در کنار هم قرار می‌دهیم به خوبی به نتیجه‌ای می‌رسیم که دور از ذهن نیست و آن هم اینکه ایرانیان شش برابر آمارهای جهانی دارو مصرف می‌کنند. 
ذکر یک نکته قابل تأمل است و آن هم اینکه همین آمار و ارقام مصرف سرانه مواد غذایی برای هر ایرانی نیز در بین دهک‌های مختلف بسیار متغیر است، به نحوی که هرگز نمی‌توان متصور شد هر ایرانی سالانه 80کیلو تخم مرغ و 90کیلو شیرو 20کیلو میوه و... مصرف می‌کند زیرا بخش اعظمی از این محصولات فقط در سفره مرفهین و دهک‌های پولدار جامعه قرار دارد و اگر از امراض و مصرف دارو و سکته و مرگ حرفی به میان آمد، آن وقت بقیه مردم در آمارها سهیم می‌شوند.