افزایش شمار مجردها، تهدید حیات خانواده‌ها آژیر قرمز سن ازدواج با طرح‌های رنگی سبز نمی‌شود
الان هم البته این را همیشه و همه جا می‌گویند، از جمع خانوادگی و فامیلی گرفته تا در برنامه‌های رادیو و تلویزیون یا حتی در اتوبوس و تاکسی و صف نانوایی، همه جا هنوز هم این جمله قدیمی آشنا و رایج است. این یعنی اینکه هیچ کس حق ندارد سنت پیامبر خدا(ص) را به جا نیاورد. ازدواج در اسلام امری مقدس و البته واجب شمرده شده به گونه‌ای که در احادیث نیز آمده است اگر فردی ازدواج نکند دینش کامل نیست. در کنار اینها و توصیه‌هایی که در احادیث و روایات معتبر دینی در خصوص اهمیت ازدواج بیان شده است، جامعه‌شناسان نیز دلایل بسیار زیادی در خصوص اهمیت ازدواج و نتایج نامطلوب تجرد یا بالا رفتن سن ازدواج بیان کرده‌اند. در این میان هم البته بر اساس آنچه در قانون آمده است، بخش‌هایی از دولت از جمله وزارت ورزش و جوانان متولی تسهیل ازدواج جوانان و فراهم آوردن شرایط ساده برای ازدواج جوانان هستند. با این حال شاهد بالا رفتن سن ازدواج هستیم و این روند نگران‌کننده همچنان ادامه دارد؛ روندی که سبک زندگی ایرانی - اسلامی را تهدید می‌کند.
خطر بالا رفتن سن ازدواج
بر اساس تازه‌ترین آمار تعداد افراد مجرد قطعی بالای ۵۰سال ۱۵۲ هزار نفر عنوان شده است. یک میلیون و۳۰۰ هزار فرد بالای سن متعارف نیز در کشور هرگز ازدواج نکرده‌اند. به گفته مدیر کل اطلاعات و آمار جمعیت و مهاجرت سازمان ثبت احوال، سن متعارف برای مردان ۲۰ تا ۳۴ سال و برای زنان ۱۵ تا ۲۹ سال است که البته این سن در حال تغییر و تحول است.
وی تعداد جوانان در سن ازدواج هرگز ازدواج نکرده را ۱۱میلیون و ۲۴۰ نفر اعلام کرده و گفته است: از این تعداد ۵ میلیون و ۵۷۰ هزار نفر مرد و ۵ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر نیز زن هستند. وی درباره افرادی که از سن متعارف ازدواج عبور کرده اما هرگز ازدواج نکرده‌اند نیز گفته است: تعداد این افراد یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است که ۳۲۰ هزار نفر آنان مردان و ۹۸۰ هزار نفر آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
این آمارها به خوبی نشان می‌دهد جامعه با مشکل بسیار بزرگ و با خطری نرم به نام افزایش سن ازدواج روبه‌رو است، به گونه‌ای که اگر برای این مشکل و خطر نرم فکری نشود در آینده‌ای نه چندان دور جامعه با تعداد بسیار زیادی دختر و پسر مجرد با سن بالا روبه‌رو می‌شود که پاسخگویی به نیازهای فکری و روحی و روانی آنان کار بسیار مشکلی خواهد بود. از سویی فراموشی سنت پیامبر (ص) و افزایش شمار مجردها، به مرور پایه‌های نهاد خانواده را متزلزل خواهد کرد.
اسم‌های رنگی برای سنت پیامبر (ص)
با این حال دولت به عنوان اصلی‌ترین متولی جامعه به جای پرداختن به موضوعات اصلی مانند تسهیل در ازدواج جوانان و فراهم آوردن زمینه‌های ازدواج جوان‌ها، با ارائه طرح‌های مختلف در حقیقت مشکلی به مشکلات دیگر ازدواج جوانان اضافه می‌کند.
طرح‌هایی با اسامی عجیب و غریب که به اعتقاد کارشناسان نه تنها زمینه‌ساز تسهیل ازدواج جوانان نیست بلکه خود به عنوان یک معضل پیش روی ازدواج جوانان است یا اینکه یک طرح فرافکنی است که گرهی از مشکلات ازدواج جوانان باز نمی‌کند.
نمونه یکی از این طرح ها، طرح «ازدواج سبز» است که جزئیات آن چندی پیش از سوی معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان تشریح و مهم‌ترین هدف آن انجام ازدواج سبز با هدف اصلاح الگوهای اجتماعی و محیط زیستی است. آن طور که محمدرضا رستمی در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرده است: پیشنهاد ازدواج سبز توسط وزارت ورزش و جوانان به مناسبت هفته ازدواج به سازمان حفاظت محیط زیست داده شد. طرح ازدواج سبز با اهداف اجتماعی و محیط زیستی انجام می‌شود.
او گفته است: در این طرح قصد داریم شاخص‌های محیط زیستی و ازدواج را به عنوان دو امر اجتماعی و محیط زیستی ترکیب کنیم و الگوی جدید با عنوان ازدواج سبز را برای جوانان ارائه کنیم، در این الگو مواردی را که می‌تواند کمک‌کننده محیط‌زیست باشد به عنوان ملاک و معیار قرار دادیم. وی ادامه داده است: در این شاخص‌ها موضوعاتی مانند مصرف آب در عروسی‌ها و سایر مراسم‌های مرتبط با ازدواج مدیریت می‌شوند. همچنین مسائلی از جمله استفاده از گل طبیعی و فرهنگ غلطی که به عنوان شادی استفاده می‌شود و آلودگی‌های زیست محیطی ایجاد می‌کنند مانند بوق زدن‌های مکرر در سطح خیابان و ایجاد ترافیک برداشته می‌شود. معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان البته تأکید کرده است که در اجرای این طرح اصلاح برخی الگوهای غلط و نامناسب مد‌نظر قرار گرفته است. همچنین برخی الگوهای اشتباهی که در حال حاضر وجود ندارند ولی می‌توانند در آینده به فرهنگ ازدواج در کشور اضافه شوند را نیز مورد توجه قرار می‌دهیم تا به عنوان فرآیند اجتماعی جدید اعمال نشوند.
این همه درحالی است که مشکل امروز جوانان درخصوص ازدواج مصرف آب یا مصرف گل‌های طبیعی و غیرطبیعی نیست بلکه مسائلی مانند هزینه‌های بالای ازدواج، مسکن و مخارج زندگی و... مشکلات اساسی هستند که جوانان در آستانه ازدواج با آن روبه‌رو هستند.
راه‌حل‌های رنگی و فانتزی
آیا واقعاً مشکل جوانان ما در ازدواج این است که در مراسم عروسی آب کمتری مصرف شود؟ به طور حتم محیط زیست اهمیت بسیار بالایی دارد و هیچ کس منکر اهمیت محیط زیست و ضرورت فرهنگ‌سازی در خصوص حفظ محیط زیست و نعمت‌های خدادادی نیست اما سؤال اساسی اینجاست که آیا بهتر نیست دولت به جای ارائه طرح‌هایی مانند ازدواج سبز به فکر ارائه طرح‌های ماندگار و مفید و کارآمدی باشد که بتواند به رفع مشکل ازدواج جوانان کمک کرده و زمینه ازدواج آسان آنان را فراهم آورد.
شاید برای همین است که به محض ارائه این طرح مخالفت‌ها با طرح ازدواج سبز در کشور آغاز شد و برخی از مسئولان، فعالان حوزه جوانان، فعالان فرهنگی و کارشناسان حوزه‌های اجتماعی با مخالفت به این طرح پرداختند.
مریم ورزدار، کارشناس مسائل اجتماعی یکی از کارشناسانی است که چندی پیش در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس به انتقاد از این طرح پرداخت و گفت: طرح «ازدواج سبز» فرافکنی در حوزه جوانان است.
این کارشناس مسائل اجتماعی با طرح این سؤال که دولت برای ازدواج آسان جوانان چه کرده است؟ افزود: طرح‌هایی مانند «ازدواج سبز» فرافکنی مسئولان در حوزه‌های کاری خودشان است، بهتر است مسئولان وزارت ورزش و جوانان پاسخ دهند برای ازدواج آسان جوانان چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ وی گفته است: یکی از اولویت‌هایی که باید مسئولان و متولیان امر روی آن سرمایه‌گذاری کنند، بحث ازدواج جوانان است و این یکی از دغدغه‌های اصلی جوانان ماست. وقتی با جوانان صحبت می‌شود از اینکه امکانات لازم برای ازدواج در اختیار آنها قرار ندارد ناراحت هستند و آن را علت برخی از کارهای خود مطرح می‌کنند.
این کارشناس مسائل اجتماعی گفت: متأسفانه هم اکنون بیشتر اقدامات در وزارت ورزش و جوانان در حوزه ورزش متمرکز شده است و مشکلات جوانان در موضوع اشتغال و ازدواج را فراموش کرده‌اند که این موضوع جامعه را دچار مشکل می‌کند. به نظر بنده به جای اینکه معاون امور جوانان دغدغه‌های محیط زیستی خود را مطرح کند، بهتر است مسئولان وزارت ورزش و جوانان پاسخ دهند در مدتی که مسئولیت این حوزه را بر عهده دارند برای ازدواج جوانان، اشتغال و مسائل فرهنگی چه کار مهمی انجام داده‌اند؟
وی افزود: اگر به جای طرح ازدواج سبز با شهرداری‌ها هماهنگ شوند که برخی سالن‌ها را با قیمت پایین در اختیار جوانان قرار دهند کارگشاتر است یا با نهادهای مرتبط همراه شوند تا جوانان ظرف یک‌سال اول زندگی مشترکشان خانه‌ای با کرایه کمتر در اختیار داشته باشند و بهتر است بحث‌های محیط زیست را به خود آنها محول کنند.
این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: متأسفانه در جامعه ما هر مسئولی در حوزه کاری دیگران اظهار نظر می‌کند. وقتی سراغ محیط زیست می‌رویم از مسائل سیاسی و وقتی سراغ جوانان می‌رویم از محیط زیست صحبت می‌شود و هیچ‌کس انگار نمی‌خواهد قبول کند که شرح وظایف اصلی او در چه زمینه‌ای است. بهتر است مسئولان حوزه جوانان در حوزه عمل خودشان طرح و برنامه ارائه دهند و به دنبال حل مشکل اصلی جوانان باشند و به دنبال حاشیه‌ها نروند.
ازدواج جوانان برنامه ندارد
بر اساس آمار ارائه شده میانگین جمعیت سنی کشور جوان است و این جوانان در حقیقت سرمایه‌های اصلی کشور به حساب می‌آیند، با این حال وجود میلیون‌ها دختر و پسر در کشور و نتایج بسیار ناگوار مجرد ماندن و نیز افزایش سن ازدواج این ضرورت را دو چندان کرده است که زمینه‌سازی برای تسهیل در ازدواج جوانان بیش از پیش برنامه‌ریزی شود. در این میان این گونه به نظر می‌رسد که دولت برنامه‌ای جدی برای تسهیل در امر ازدواج و فراهم آوردن شرایط ساده ازدواج برای جوانان ندارد.
مصداق این ادعا هم همان وام‌های پر‌حاشیه 25 میلیون تومانی خودرو است که تحت عنوان بسته خروج از رکود به مردم معرفی شد. در واقع در حالی که میلیون‌ها جوان از دریافت مبلغ ناچیز 3 میلیون تومانی وام ازدواج از بانک‌ها نا‌امید شده‌اند، دولت در اقدامی عجیب اقدام به پرداخت وام 25 میلیون تومانی خودرو می‌کند.
این همه درحالی است که تعداد زیادی از جوانان ماه‌ها و حتی سال‌ها برای دریافت وام 3 میلیون تومانی ازدواج در نوبت قرار دارند و بسیاری از بانک‌ها عدم تخصیص اعتبارات لازم را مهم‌ترین دلیل کند بودن پرداخت وام ازدواج ذکر می‌کنند. واقعیت این است که هنوز حداقل انتظارات مردم از دولت در خصوص تسهیل ازدواج و فراهم آوردن زمینه ازدواج ساده جوانان برآورده نشده است. این همه درحالی است که کارشناسان در خصوص بالارفتن سن ازدواج و فراهم نبودن زمینه‌های ازدواج آسان تا کنون هشدارهای بسیار زیادی داده‌اند و خواستار فراهم شدن زمینه ازدواج جوانان به شکل و شیوه‌ای ساده شده‌اند. یک جوان برای اینکه ازدواج کند باید متحمل هزینه‌های بسیار زیادی شود، ضمن اینکه تغییر سبک زندگی و تحول در الگوهای رفتاری در برخی از جوانان دم بخت باعث می‌شود آنها نتوانند به خوبی از عهده اجرای این سنت پیامبر(ص) بر‌آیند.
